Boğaziçindeki okullardan birinde yatılı okumakta olan Tahsin, kendisine eşek Türk diyen Cemile taş atar ve onu yaralar. Okulun öğretmenlerinden Orhan ilk müdahaleden sonra yaralanan çocuğu evlerine götürür. İdealizmle materyalizm içinde bocalayan, milliyetçi bir öğretmen olan Orhan, Mütareke sonrası İstanbulunun zengin ve yozlaşmış kesimiyle bu olaydan sonra ilişki kurar ve o evdeki Batılı tarzda eğitim almış, kozmopolit düşüncelere sahip Vediaya âşık olur. Peyami Safa, yazarlığının zirvesinde olduğu zamanda kaleme aldığı Biz İnsanlar romanında can alıcı bir soru sorar: “Türkiyenin yaşayacağına inanmayan bir Türkün kaç türlü ahlakı olabilir?” Mütareke zamanında aydınların gündemini işgal eden materyalizm, sosyalizm, mandacı­lık, milliyetçilik gibi fikirleri karakterleri üzerinden tartışarak ideal buhranı yaşayan bireylerin dengelerini yitireceğine işaret eden Peyami Safa, insanın maddî bir varlıktan çok manevî bir varlık olduğunu, insanda ruhun maddeden önce geldiğini gösterir.